Digitale veiligheid
Steeds meer mensen worden slachtoffer van online criminaliteit. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om aan- en verkoopfraude, phishing en WhatsApp-fraude. Maar ook om sextortion en online pesten. Hieronder leggen we de verschillende vormen uit en geven we u een aantal preventietips.
Basisveiligheid
Heeft u uw online basisveiligheid op orde? Door onderstaande acties uit te voeren, zorgt u ervoor dat uw online basisveiligheid op orde is. Zo maakt u het cybercriminelen een stuk moelijker.
- Zorg voor veilige wachtwoorden.
- Draai updates.
- Gebruik een virusscanner.
- Maak regelmatig een back-up.
- En altijd: eerst checken dan klikken!
Meer informatie? Kijk op de website van Veilig Internetten.
Veilige wachtwoorden
Uw smartphone, computer en uw accounts beschermt u met een wachtwoord. Zorg dus voor veilige wachtwoorden.
- Hoe langer, hoe beter. Gebruik een wachtwoordzin waarin u cijfers en tekens verwerkt.
- Gebruik voor elk account een ander wachtwoord. Als één van uw wachtwoorden wordt gehackt dan zijn uw andere accounts nog veilig.
- Bewaar uw wachtwoorden in een wachtwoordmanager. Dit is een digitale kluis voor al uw wachtwoorden en gebruikersnamen. U hoeft dan alleen het wachtwoord van uw wachtwoordmanager te onthouden.
- Gebruik waar het kan tweestapsverificatie.
Meer informatie? Kijk op de website van Veilig Internetten.
Eerst checken, dan klikken!
Bij een valse link lijkt het alsof u naar een veilige website wordt geleid, maar dat is niet zo. Cybercriminelen vragen hier uw inloggegevens en kunnen u veel geld afhandig maken. Ook een gevaarlijke bijlage downloaden kan veel schade veroorzaken.
- Klik niet zomaar op een link of open niet zomaar een bijlage.
- Controleer of de link klopt via de website Checkjelinkje.
Sextortion
Er is sprake van sextortion wanneer iemand u afperst met gebruik van naaktfoto’s, filmpjes of webcammateriaal. Hoe voorkomt u dit en wat kunt u doen als het toch gebeurd?
- Wees voorzichtig met het aangaan van online gesprekken met vreemden. Wordt er om naaktbeelden gevraagd? Dan is het beter om het contact direct te verbreken.
- Bent u slachtoffer? Ga niet in op de eisen van de afperser. Er bestaat geen garantie dat uw foto hiermee niet wordt verspreid.
- Heeft u al geld overgemaakt? Vraag de bank dan een onderzoek in te stellen naar het adres waarnaar het geld is overgemaakt.
- Blokkeer degene die u probeert af te persen en verbreek ieder contact.
- Doe aangifte bij de politie; afpersing is strafbaar en de politie kan een onderzoek instellen.
- Praat er met iemand over die u vertrouwt. Blijf er niet alleen mee rondlopen.
Online pesten
Pesten op het internet, cyberpesten, komt steeds vaker voor. Het doet evenveel pijn als offline gepest worden. Het kan zelfs nog harder zijn doordat de pesters zich achter een scherm verschuilen. Wat kunt u doen als u slachtoffer bent?
- Blokkeer de personen die u online lastig vallen.
- Doe aangifte bij de politie als u ernstig wordt gepest en er strafbare dingen gebeuren. Verzamel voor de aangifte of melding zoveel mogelijk bewijs. Denk aan gebruikersnamen, accounts en screenshots van gesprekken.
- Als er strafbare dingen gebeuren kunt u berichten of accounts ook rapporteren bij het betreffende socialmediaplatform.
- Praat erover. Het is heel belangrijk dat u hier niet mee rond blijft lopen. Neem iemand in vertrouwen. Dit kunnen ouders of verzorgers zijn, maar ook een leraar of lerares op school.
Meer informatie? Kijk op de website van Meldknop.nl.
WhatsAppfraude
Uw dochter stuurt u een appje met een ander telefoonnummer dan normaal: “Hoi mam, ik heb een nieuw telefoonnummer. Ik ben mijn telefoon kwijt en kan nu niet bij mijn geld. Kun je geld overmaken?” Ze dringt er op aan dat u snel geld overmaakt. Krijgt u zo’n soort appje van een bekende via een onbekend nummer? Dan moet er meteen een belletje gaan rinkelen. Dit is een vorm van Fraude die we WhatsAppfraude noemen. Maar dit vindt ook plaats via sms, e-mail of Snapchat. De oplichter gebruikt informatie van internet om u te overtuigen dat ze echt uw dochter, broer of goede vriend zijn.
Controleer altijd of de vraag van de juiste persoon komt:
- Bel de persoon op het nummer dat bij u bekend is.
- Stel persoonlijke vragen die alleen de bekende kan weten.
- Ga na of het genoemde rekeningnummer inderdaad van de bekende is.
- Belt de 'bekende' met een nieuw nummer? Google het telefoonnummer om te kijken of het al eerder is gebruikt voor fraude.
Meer informatie en tips vindt u op de website van de politie. Heeft u toch geld overgemaakt? Doe dan altijd aangifte.
Phishing
Bij phishing proberen criminelen u naar een valse website te lokken. Daar stelen ze uw gegevens of geld. Dit doen ze door u een e-mail of WhatsAppbericht te sturen met daarin een link naar de valse website. Vaak lijken de berichten van uw bank of ander bedrijf te komen. Maar het kan ook van een koper op bijvoorbeeld Marktplaats afkomen. De koper wil zogenaamd controleren of het opgegeven rekeningnummer echt is. Daarom stuurt hij een linkje voor een betaling van een (paar) cent. De link leidt naar een nep-website die sprekend lijkt op een echte website. Alleen het webadres wijkt af. Wie hier ‘inlogt’, stuurt de gegevens naar de cybercriminelen achter de nep-website. Lees hier hoe u phishing herkent en voorkomt.
Wat als ik slachtoffer ben geworden?
- Waarschuw direct uw bank als het om bankgegevens gaat.
- Bent u geld kwijtgeraakt? Doe aangifte.
- U kunt ook proberen uw geld terug te krijgen door de gegevens van de oplichter op te vragen.
Aan- verkoopfraude
Bij aan- en verkoopfraude wordt u online opgelicht. Bij aankoopfraude koopt u online goederen en diensten, maar krijgt u die niet geleverd. Bij verkoopfraude levert u de goederen en diensten, maar krijgt u nooit betaald.
Tips voordat u online koopt of verkoopt
- Haal het product zelf op bij de verkoper thuis en laat het niet opsturen.
- Maak goede, duidelijke afspraken met de verkoper.
- Betaal niet via een betaalverzoek van iemand die u niet kent. Maar gebruik van bijvoorbeeld de ‘gelijke-oversteek-mogelijkheid’ die Marktplaats biedt.
- Nep webwinkels herkent u aan het internetadres die u in de browser ziet. Het adres begint met https:// en bevat een (groen) slotje.
- Kijk via www.stopheling.nl (of de app stopheling) of een aangeboden product als gestolen bij de politie geregistreerd staat. Voorkom heling en koop niets voor een prijs die te mooi is om waar te zijn.
Op de website van de politie leest u wat u kunt doen om te voorkomen dat u hier mee te maken krijgt. Bent u toch slachtoffer van aankoop- of verkoopfraude? Doe dan aangifte bij de politie.
Helpdeskfraude
Bij helpdeskfraude doet iemand zich voor als helpdeskmedewerker van een (technisch) bedrijf. De crimineel vertelt u dat er problemen zijn met uw computer, account of bankrekening. Alleen door snelle maatregelen kan het probleem verholpen worden. Zo proberen ze om toegang te krijgen tot uw computer. Of om uw wachtwoorden of pincodes in handen te krijgen.
Wat als ik slachtoffer ben geworden?
- Neem contact op met uw bank en vraag of ze verdachte transacties blokkeren of terugdraaien.
- Doen de oplichters zich voor als Bol.com, Coolblue of een andere webshop? Laat hen dan ook weten wat er gebeurd is.
- Doe aangifte bij de politie.